Borgtog of nie

Mense raak dikwels woedend wanneer hulle nuusartikels lees van mense wat van ernstige misdade beskuldig word en dan op borgtog vrygelaat is. In hierdie artikel kyk ons na die faktore wat in ag geneem moet word wanneer die howe ‘n besluit moet maak of iemand op borgtog uitgelaat kan word of nie. Dit sal ons in staat stel om beter te verstaan ​​waarom iemand op borgtog vrygelaat word of nie. 

Volgens artikel 35(1)(f) van die Grondwet[1] het elkeen wat in hegtenis geneem word die reg om vrygelaat te word indien die belang van geregtigheid dit toelaat, onderhewig aan redelike voorwaardes. In hierdie bepaling word uiteengesit dat die wet nie vryheid van ‘n onskuldige persoon arbitrêr kan wegneem nie, maar dit word erken dat in sekere omstandighede dit in die belang van geregtigheid mag wees om hierdie vryheid weg te neem of te beperk. [2]

Die volgende vraag wat ontstaan​​ is hoe ons weet wanneer die weiering om borgtog toe te staan in die belang van geregtigheid is. Artikel 60(4) van die Strafproseswet[3] bepaal dat die belang van geregtigheid nie die vrylating uit aanhouding van ‘n beskuldigde toelaat waar een of meer van die volgende gronde vasgestel is nie:

1. Waardie waarskynlikheid bestaandat die beskuldigde,indien hy of syop borgtog vrygelaatword, die veiligheidvan die publiekof enige bepaalde persoonin gevaar sal stelofsekere misdrywe sal pleeg;of
2. Waardie waarskynlikheid bestaandat diebeskuldigde, indienhy op borgtog vrygelaatword, salpoog om die verhoor te ontduik; of
3. Waardie waarskynlikheid bestaan dat diebeskuldigde, indienhy op borgtog vrygelaatword, salpoog om getuies te beïnvloed, intimideerofverberg,of bewys- materiaal tevernietig; of
4. Waar die waarskynlikheid bestaan dat die beskuldigde, indien hy op borgtog vrygelaat word, die doelwitte of die behoorlike funksionering van die kriminele regstelsel, insluitend die borgtogstelsel, sal ondermyn of in gevaar stel; of
5. Waar die waarskynlikheid bestaan dat die vrylating van die beskuldigde die openbare orde sal versteur of die openbare vrede of veiligheid sal [4]

In die oorweging van die vraag of die bogenoemde gronde in (a) tot (e) ingestel is, is verskeie faktore, wat uiteengesit word in Artikel 5-9 van die Strafproseswet, in ag geneem wat die volgende insluit:

• diemate van geweld teenoorandere wat indie klag geïmpliseer word;
• die beskuldigde se verbindings met die plek waar sy verhoor sal plaasvind;
• die beskuldigde se bates en reis dokumente;
• die beskuldigdese verhouding met die getuies en die mate waarin hulle beïnvloed kan word;
• of die beskuldigde vals inligting verskaf het tydens sy inhegtenisneming of borgtog verrigtinge;
• enige vorige versuim om aan borgvoorwaardes te voldoen of aanduidings dat hy nie aan enige borgtogtoestand sal voldoen nie;
• of die aard van die misdryf of die omstandighede waaronder die misdryf gepleeg is, waarskynlik ‘n gevoel van skok of woede in die gemeenskap sal veroorsaak; en
• of die skok of woede van die gemeenskap tot openbare wanorde kan lei indien die beskuldigde vrygelaat word.[5]

Die hof besluit of die beskuldigde vrygelaat moet word op borgtog deur ‘n balansering van die belang van geregtigheid teen die reg van die beskuldigde se persoonlike vryheid en die nadeel wat hy of sy waarskynlik sal ly indien hy of sy aangehou word, met inagneming van, onder andere, die tydperk wat die beskuldigde alreeds in hegtenis is; die waarskynlike tydperk van aanhouding tot die afloop van die verhoor, indien die beskuldigde nie op borgtog vrygelaat word nie; die rede vir enige vertraging in die verhoor en enige skuld aan die kant van die beskuldigde; enige belemmering van die voorbereiding van die beskuldigde se verdediging te danke aan die aanhouding van die beskuldigde; en die beskuldigde se gesondheidstoestand.[6]

Wanneer die Hof Bylae 5- en 6-misdrywe hanteer, moet die beskuldigde in hegtenis aangehou word, tensy die beskuldigde die hof kan oortuig dat dit in die belang van geregtigheid is of dat buitengewone omstandighede bestaan ​​wat sy of haar vrylating toelaat.[7]

Uit hierdie artikel kan ons sien dat die hof baie faktore teen mekaar moet opweeg en alhoewel ons nie altyd verstaan ​hoekom beskuldigdes op borgtog vrygelaat is nie, sal elke persoon ‘n billike borgtogaansoek wil hê indien hulle hulself in dieselfde posisie bevind. 

Bronnelys:

• Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika
• J Chaskalson & Y De Jong – Criminal (In)Justice in South Africa, 2009:86
• Die Strafproseswet 51 van 1977

[1] Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika.

[2] J Chaskalson & Y De Jong – Criminal (In)Justice in South Africa, 2009:86.

[3] Artikel 60(4) van die Strafproseswet 51 van 1977.

[4] Artikel 60(4) van die Strafproseswet 51 van 1977.

[5] Artikel 60(5-9) van die Strafproseswet 51 van 1977.

[6] Artikel 60(10) van die Strafproseswet 51 van 1977.

[7] Artikel 60(11-12) van die Strafproseswet 51 van 1977.