Toestemming is ‘n noodsaaklike element van ‘n geldige huwelik en die partye tot ‘n huwelik moet tydens ‘n siviele seremonie voor ʼn huweliksbeampte bevestig dat hulle vrywillig tot ‘n huwelik met mekaar instem.[1] Daar is sekere omstandighede waar dit gesê kan word dat konsensus nie teenwoordig was nie, en dit sal hieronder bespreek word.
Ses maande na John en Laura getroud is, besluit hulle dat hulle met ‘n gesin wil begin. Die doktors lig John in dat hy steriel is en dus nie kinders kan hê nie. Laura is baie ontsteld en bel haar prokureur. Sy sê dat sy nooit met John sou getrou het as sy geweet het dat hy nie kinders kan hê nie.
Laura se prokureur verduidelik aan haar die omstandighede waarbinne konsensus óf sal ontbreek óf wesenlik gebrekkig sal wees, in welke geval die huwelik nietig verklaar mag word (tersydegestel word).
Eerstens sal ‘n wesenlike dwaling tot ‘n gebrek aan konsensus lei. Hierdie wesenlike dwalings is beperk tot waar daar ‘n dwaling begaan is met betrekking tot die identiteit van jou gade, sowel as waar daar ‘n dwaling gemaak is met betrekking tot die werklike daad van die huwelik, met ander woorde dat jy nie verstaan het dat die seremonie waaraan jy deelgeneem het tot ‘n huwelik met die ander party kon lei nie. Daar is onsekerheid oor of die huwelik ooit tot stand gekom het in hierdie omstandighede of indien die huwelik slegs tersyde gestel kan word. ‘n Mens kan ook foute ten opsigte van die persoonlike eienskappe van jou gade maak, maar dit kan slegs ‘n grond wees waarop die geldigheid van die huwelik uitgedaag kan word indien dit ‘n wesenlike eienskap is. Die besluit of ‘n persoonlike eienskap wesenlik is, berus by die Hof. [2]
Tweedens kan ‘n wanvoorstelling deur jou eggenoot die tersydestelling van ‘n huwelik regverdig as die wanvoorstelling verband hou met ‘n wesenlike aspek van die huwelik. In die scenario hierbo, as John bewus was van die feit dat hy steriel was voor die aangaan van die huwelik met Laura, kan Laura probeer om te bewys dat sy mislei was en dat, indien sy bewus was van John se steriliteit, sy nooit met hom sou trou nie. As John egter onbewus was van die feit dat hy steriel is, is dit nie ‘n voldoende grond waarop ‘n huwelik tersyde gestel kan word nie. [3]
Derdens, as een van die partye onbehoorlik beïnvloed is of onder dwang geplaas is om met die ander party te trou deur enige persoon, insluitend maar nie beperk nie tot die party met wie hulle getroud is, is daar geen konsensus nie en kan die huwelik tersydegestel word.[4]
Vierdens, impotensie, synde die onvermoë om seksuele omgang te hê, kan ‘n geldige grond vir die tersydestelling van ‘n huwelik wees, maar nie as dit redelik voorsienbaar ten tye van die voltrekking van die huwelik was nie, byvoorbeld dat seksuele omgang nie sou plaasvind nie gebaseer op faktore soos ouderdom of siekte. [5]
In die vyfde plek, as die scenario hierbo verander het om te lees dat Laura swanger was met ‘n ander man se baba teen die tyd dat sy met John getrou het, mag John aansoek doen om die huwelik tersyde te stel op die basis dat dit waarskynlik sal lei tot ‘n ongelukkige huwelik. Hy mag net hierdie aansoek bring as hy nie bewus was van die swangerskap toe hulle getrou het nie en as hy nie afstand gedoen het van sy reg om die huwelik nietig te laat verklaar nie. [6]
Verwysingslys:
- Robinson JA, Human S, Boshoff A, Smith BS, Carnelley M, Introduction to South African Family Law, 4de uitgawe, 2009, 92 – 94.
- Heaton J, South African Family Law, 3de uitgawe, 2010, 37.
- Wet op Huwelike, 25 van 1961.
[1] Artikel 30(1) van die Wet op Huwelike, 25 van 1961.
[2] Robinson JA, Human S, Boshoff A, Smith BS, Carnelley M, Introduction to South African Family Law, 4de uitgawe (2009) 92.
[3] Robinson JA, Introduction to South African Family Law, 4de uitgawe (2009) 93.
[4] Robinson JA, Introduction to South African Family Law, 4de uitgawe (2009) 93.
[5] Heaton J, South African Family Law, 3de uitgawe (2010) 38; Robinson JA, Introduction to South African Family Law, 4de uitgawe (2009) 94.
[6] Heaton J, South African Family Law, 3de uitgawe (2010) 37; Robinson JA, Introduction to South African Family Law, 4de uitgawe (2009) 94.
Hierdie is ‘n algemene inligtingstuk en moet gevolglik nie as regs- of ander professionele advies benut word nie. Geen aanspreeklikheid kan aanvaar word vir enige foute of weglatings of enige skade of verlies wat volg uit die gebruik van enige inligting hierin vervat nie. Kontak altyd u regsadviseur vir spesifieke en toegepaste advies. (E&OE)